KİT komisyonunda ele alınan ÇAYKUR’un vahim tablosu gözler önüne serildi - Nabız Gazetesi - Rize Haberleri, Artvin Haberleri,Karadeniz Haberleri,Kadın,Çevre,Bölge Haberleri,insan hakları,cinsellik,dünya,siyaset,emek

SON DAKİKA

Nabız Gazetesi – Rize Haberleri, Artvin Haberleri,Karadeniz Haberleri,Kadın,Çevre,Bölge Haberleri,insan hakları,cinsellik,dünya,siyaset,emek

KİT komisyonunda ele alınan ÇAYKUR’un vahim tablosu gözler önüne serildi

Bu haber 08 Nisan 2021 - 8:51 'de eklendi ve kez görüntülendi.
KİT komisyonunda ele alınan ÇAYKUR’un vahim tablosu gözler önüne serildi

KİT komisyonunda ele alınan ÇAYKUR’un vahim tablosu gözler önüne serildi. Doğu Karadeniz’de 2 Milyon insanın en temel geçim kaynağı olan Çayın geleceği tehlikede, ÇAYKUR savurganlık içinde!

GENÇAĞA KARAFAZLI -Hüseyin ALTUN

ÇAYKUR 2017 ve 2018 yıllarının bilanço netice hesapları KİT komisyonunda ele alındı toplantıya ÇAYKUR adına Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim katıldı.

Sunumda ÇAYKUR’un nasıl zarar ettiği konusunda bir açıklık getiremeyen Genel müdür Alim ,CHP ve İyi parti sözcülerinin yoğun eleştirileri ile karşılaştı.

İşte KİT  komisyonunda masaya yatırılan Çaykur’un içerisinde bulunduğu tablo:

ÇAYKUR adına Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim yaptığı sunuşta, ÇAYKUR’un finansman yükü ve buna bağlı olarak stok miktarının rahatlatılması için adımlar attığını belirterek, yarı mamul stokunun Mart sonu itibarıyla 68 bin ton olduğunu ifade etti.

Organik gübre konusunda ÇAYKUR tarafından organize edilen Ankara, Erzurum, Atatürk, Akdeniz ve Recep Tayyip Erdoğan üniversitelerinden bilim insanlarının olduğu organik gübre çalışmalarının farklı bölge ve rakımlarda denemelerinin yapıldığı, 20’nin üzerinde farklı organik gübre şirketleriyle yapılan denemelerin nihayetlendirildiği ve çalışmaların sonucunda en uygun gübre veya gübreler için çay ihtisas üniversitesi olan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi tarafından tavsiye kararının kamuoyu ile paylaşılmasının beklendiğinin bilgisini vermiştir.

Çaylıkların yenilenmesi, gen havuzu projeleri ve çay kanunu taslağı çalışmalarının da devam ettiğini belirten Alim, Covid-19 sürecinde geçtiğimiz sezonda 44 maddelik acil eylem planı oluşturulduğunu, bu yıl da koruyucu önlemler eşliğinde kampanya faaliyetlerinin yürütüleceğini ifade etti.

ÇAYKUR’un 2020 yılı zararının bilançonun son rakamlarına göre 547 milyon olduğunu belirtti.

Alim’in sunuşunun ardından “Çaylıkların veriminin düşmesi nedeniyle çay bahçelerinin sökülüp üstün nitelikli çay klonları ile yenilenmesi amacıyla başlatılan projenin hayata geçirilmesi için girişimlerin sürdürülmesi” başlıklı bulgu hakkında görüşler belirtildi.

 

Alim, Çay Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde 205 yılında oluşturulan ulusal gen havuzu projesinden bahsederek, seleksiyon bahçelerinde 6 adet yerli ve yabancı tescillenmiş klon çay çeşidinin olduğunu belirtti.  Ekonomik ömrünü tamamlamış çaylıkların üstün nitelikli çay klonlarıyla yenilenmesi için toprağın yapısına göre faydalı, verimli türler üzerinde damızlık bahçe ve gen havuzu oluşturduklarını ifade etti. 2019-2023 yılı Cumhurbaşkanlığı Stratejik Planı’nda çay alanlarının yenilenmesi başlığında yer alan proje ile 50 dekar alanda 100 bin adet tescilli klondan oluşan damızlık çay bahçesi oluşturma projesinin devam ettiğini söyledi. 2019 yılında ÇAYKUR’un müşterisi olduğu çay ihtisas üniversitesi olan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinin ise yürütücü olarak yer aldığı TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı tarafından finanse edilen “Çay Bitkisi Gen Havuzunun Oluşturulması ve Ticari Çay Çeşit Adaylarının Belirlenmesi” isimli projesinin başlatıldığını, bu proje çerçevesinde şu ana kadar mevcut çay plantasyon alanlarımızdan 2.034 genotip seçildiğini, 4 yıl süreli proje sonunda seçilen genotiplerden en kaliteli, verimli ve performansı yüksek olan en az 50 çeşidin çay sektörüne kazandırılmasını hedeflediklerini belirtmiştir.

“beş yıl öncede aynı konular cekli caklı cümlelerle ifade edilmişti”

Konu hakkında söz alan CHP Amasya Milletvekili Mustafa Tuncer, 5 yıl önce de yine bu komisyonda aynı konunun “cekli caklı” cümlelerle ifade edildiğini, kurumu iflasın eşiğine getiren bir borcun içerisinde olması nedeniyle hiçbir alanda yatırım gerçekleştiremediğine dikkat çekmiştir. Böylesi büyük bir borca sahip bir kurumun çay bahçelerini yenileyecek gücü olmadığını belirten Tuncer, konunun TBMM gündemine taşınarak devlet eliyle yapılmasının sağlanmasını aksi takdirde ilerde “eskiden böyle bir bitkimiz vardı” diye anılacak bir ürün haline gelmesine sebep olunacağını söyledi.

“2 milyon insan geçimini sağlıyor”

CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya da, otuz yıldır yaşlanan, verimden düşen, sürgün verme kabiliyeti azalmış çay bahçelerinin yenilenmesi konusunda sürekli tartışmaların yapılageldiğini ancak bir adım yol alınamadığını belirterek, 2 milyon insanın geçimini ilgilendiren bölge insanının çay ve fındıktan başka bir gelir kaynağı olmadığını ifade etti. Mevsimlik işçilerin de sorunlarına değinen Kaya, çay bahçelerinin yenilenmesi işinde mevsimlik olarak çalıştırılan insanların bu planın bir parçası olarak görülmesini önerdi.

 

“Çay Kanunu hazırlanması ve yasalaşması” başlıklı bulgu hakkında yapılan konuşmalarda Alim, 2008 yılında ÇAYKUR, 2009 yılında Ulusal Çay Konseyi ve Rize Ticaret Borsası tarafından hazırlanan çay kanun taslağının kanunlaşmadığını, 2013’de ÇAYKUR ile çay sektörünün paydaşlarıyla kapsamlı bir toplantı yapıldığı, taban fiyatı konusunda tam mutabakat sağlanamadığı için mesafe alınamadığını, Tarım ve Orman Bakanının 4 Eylül 2020 tarihli Rize ziyaretinde çay kanunu çalışması yapılması görevinin Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesine verildiğini, taslak hazırlama sürecinin devam ettiğini belirtti.

“Çaykurun kasası boşaltıldı bu soruşturulmalıdır”

Konu hakkında söz alan CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Türkiye’nin 2019 yılında çay ithalatında 25’inci sırada, ihracatta 31’inci sırada yer aldığına dikkat çekerek, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre 18.387 ton çay ithalatı karşılığında 39 milyon 475 bin dolar ödendiğini belirtti. ÇAYKUR’un görev zararı değil zarar ettirildiğini ifade eden Yavuzyılmaz, 2003-2021 yılı Şubat ayı döneminde çay ihracatının 248 milyon 979 bin dolar, buna karşılık 394 milyon 179 bin dolar çay ithal edildiğini dile getirdi. Yavuzyılmaz: “O nedenle bana bu on dokuz yılda neden ÇAYKUR’un böyle kötü bir mali tabloya kavuştuğunu ve aynı zaman da da çay üreticilerinin şikâyetlerinin çok fazla arttığını, neden kişi başına dünyanın en fazla çayını tüketen bir ülke olduğumuz hâlde ihracat sıralamasında bu kadar geride olduğumuzu, 2019 yılı itibarıyla 31’inci sırada olduğumuzu lütfen, bana açıklamanızı istiyorum bilimsel olarak. Ne kadar açıklarsanız açıklayın, ortada da çok büyük bir zarar tabii yine olacak, gerçek değişmeyecek ama ben sorunu bütünüyle anlayıp anlamadığınızı görmek istiyorum. Ve bizim tespit ettiğimiz, yani ÇAYKUR’un kasasını boşaltan, kasasında delikler açan pek çok yanlış uygulamanın, sorumluluğunu yerine getirmeyen bugüne kadarki bürokratların ve bütünüyle ilgili de bir teftiş gerçekleştirip gerçekleştirmediğinizi merak ediyorum.”

“çay kanunu taslağı hazırlanıyor haberimiz yok”

İyi Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar, 2017 yılında resmi yazı ve telefonla Çay kanun taslağı çalışmalarını ÇAYKUR Genel Müdürüne sorduğunu ancak bir yanıt alamadığını ifade etti. Çay Kanununun hazırlanmasına ilişkin süreçten de haberdar olmadıklarını belirten Yaşar, “Bir sürü mecralar anlattınız, bir sürü. İşte, üniversitelerle çalışıyoruz, odalarla konuştuk, sivil toplum kuruluşlarıyla bu olayı değerlendirdik. Ya, bu kanun Meclisten geçecek. Bu kanunla neyi talep ettiğiniz konusunda siz bizden başka herkese sormuşsunuz. Yani şuradaki üyelerin dışında herkese çay kanunuyla ilgili kamuoyu oluşturmuşsunuz, bu kanunu çıkaracak Parlamento. Peki, Parlamentoya bu kanunu taşıyacak kim? Tarım Komisyonu. Bilgisi olan var mı? benim yok. sizlerde var mı ben bilmiyorum.” Dedi.

“kanun akp nin çıkardığı kanun olmamalıdır”

CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, Çay kanunu konusunda birçok bileşen olduğuna dikkat çekerek “bu, sadece Kurumun kendi inisiyatifiyle hazırlayacağı bir kanun olmamalı. Konunun çok bileşeni var, üreticisinden tüketicisine kadar, işte fabrika işçisine kadar. Konuyu bir bütün hâlinde ele alan ve aslında sadece bir siyasi partinin de çıkardığı bir yasa olmamasını temenni ediyorum. Yani çıkacak olan çay kanunu AK PARTİ’nin çıkardığı çay kanunu olmamalı. Konunun bütün taraflarının düşüncelerini alarak, ortak akılla, meseleleri çözme odaklı bir kanun yapmalıyız. konunun bütün taraflarıyla meseleye dâhil edilmesi, onlardan görüş alınarak ortak akılla bir çay kanunu çıkarılmasını Yani sadece bir siyasi partinin kanunu olursa çok anlamsız olur. İşin içine sendikaları, çay işçilerini, esnafı, odaları, üniversiteyi katarak, siyasi partilerden görüş alarak siz bunları harmanlayıp bir komisyon marifetiyle bizlere getirirseniz, bizler de kanunlaşması adına ne yapılması gerekiyorsa o anlamda desteğimizi veririz, arkadaşlarımız da o anlamda zaten söyleyeceklerini söylediler ve artık bunu ertelemeden Türkiye’nin bir çay kanununu çıkaralım istiyoruz.” Dedi.

“Kurumun 2019 yılına devreden kredi borcu 2 milyar 55 milyon 790 bin 300 Türk lirası “

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz: “Finansman dar boğazının aşılması için tedbir alınması diye bir bulgu var Sayıştayda. Ya, çok çarpıcı ve çok önemli yani tam çözülmesi gereken sorunların neredeyse merkezinde duruyor. Bir tablo var, bankalar var, kullanılan krediler var. Ne kadar kullanılmış, ne kadarı ödenmiş, ne kadarı devretmiş? Bakın, Kurumun 2019 yılına devreden kredi borcu 2 milyar 55 milyon 790 bin 300 Türk lirası ve diyor ki: “349,6 milyon lira” finansman gideri olarak yansımış oluyor. Biz şu ana kadar ne konuştuk bu Komisyonda? Şu bulgunun üzerinden bakmadığımız sürece gerçekten çok eksik. Tablo tamamlanmıyor, ben buna da şaşkınlık içindeyim açıkçası. Sizden bu kredi kullanımıyla ilgili -ki bence bu da soruşturmalıdır- bu kadar büyük zarar varken bu kredi kullanımı, ne kadar kullanılmış, ne kadarı ödenmiş, ne kadarı devretmiş kısımları -ya, inanın- bir servet niteliğindeki bir tutardan bahsediyoruz. Dolayısıyla, ben tekrar kanaatimi söyleyeyim, acil olarak bir soruşturma yapılması gerekli, acil. Aksi takdirde, on dokuz yıldır bu zararın böyle katlanarak büyümesi ve yeterince analiz edilmediğinin de bu Komisyon toplantısında anlaşılması ve aynı zamanda on dokuz yıldır da bir çay kanunun çıkması için doğru düzgün ciddiyetli bir adımın atılmamasını açıklayabilecek başka hiçbir neden yok.”

“Stevia’yla ilgili rize şekeri konusunda bir soruşturma açılmadı”

İyi Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk: “ÇAYKUR’un stantları kadar büyük paralar harcadığı ve vazgeçtiği ya da akıbetinin ne olduğunu bilmediğimiz projeleri söz konusu. Mesela, bu Stevia’yla ilgili, Rize şekeri konusunda rasyonel olmayan bu çalışmayla ilgili, bu projeden vazgeçildiğini tahmin ediyoruz ama bu projeleri bu şekilde getiren, bu önerileri veren kişilerle ilgili herhangi bir soruşturma açıldı mı muamma.

“Kanser hastalarına umut olacak diye reklamı yapılan çay Jap onya’da depolarda beş ay boyunca bekletildi “

Yine, bize dağıtılan ÇAYKUR’un sunum dosyasında bu projeyle ilgili bir bilgi olmadığı gibi “JP53” diye bir projesi söz konusuydu ÇAYKUR’un. JP53 neydi? Beyaz çay ekstrasından üretilecek, kanser hastalarına ümit olacak diye duyuruldu. Bu proje için defalarca Japonya’ya gidip gelindi. Kurumun resmî sitesinde kapsamlı açıklamalar yapıldı. Projeye 600 bin dolar para ayrıldı, 240 bin dolar para ödendi, geri kalan 362 bin dolar ödenmemiş. Kanser hastalarına umut olacak diye reklamı yapılan bu çay Jap onya’da depolarda beş ay boyunca bekletildi ama parası ödenmediği için Japonya çayı vermedi. JP53 projesine ilişkin Sayın Genel Müdürün sunum dosyasında hiçbir bilgiye yer verilmediğine göre muhtemelen bu projeden de vazgeçildiğini anlıyoruz. Vazgeçilmediyse de en azından kendisinden bu konuda bilgi istiyoruz.

“çaylar pazarlanamayınca depolarda küfletildi imha edildi”

Rutubet sınırına yaklaşan, depolarda çürümeye terk edilen çaylar pazarlama yetkisi olduğu hâlde bu yetkinin ÇAYTAŞ üzerinden kullanılması, ÇAYTAŞ adına ödenen depo kiraları, ÇAYTAŞ’ın üretiminin yaptırdığı ancak finansal problemlerinden ötürü alamayıp, ihraç edemediği son kullanma tarihi geçmiş çaylar ÇAYKUR’un zarar tablolarından birkaç başlık.

“Reklam için sadece bardaklara 5 milyon lira harcandı çay satılamadı”

Bununla beraber ÇAYKUR dünyanın en çok çay tüketen ülkesinde çay satmak için, 2019 yılında reklam için 36 milyon lira, fuar ve festivaller için etkinliklere 896 milyon lira harcamış. Yine, temperli kulplu cam bardak için reklamasyon niyetine 5 milyon 250 bin lira ödeme yapılmıştır. Yanında dağıtılan şemsiyelere, dağıtılan takvimlere bakarsak ÇAYKUR’un satışı artırmak yerine zararı artırdığını gözlemliyoruz. Bu konuda stokların ve zararın azaltılması için herhangi bir çaba yerine, aksine bu zararlar hâlâ devam etmekte. Bu zihniyetin de bu şekilde devam ettiğini görmekteyiz. Bu projenin ne olduğunu soruyorum.”

Derleyen: Fatma Genç

Etiketler :
HABER HAKKINDA GÖRÜŞ BELİRT
YASAL UYARI! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen kişiye aittir.
POPÜLER FOTO GALERİLER
SON DAKİKA HABERLERİ
İLGİLİ HABERLER
SON DAKİKA