Newroz, Ortadoğu ve Uzak Doğu’da yaşayan birçok halkın kültüründe yer etmiş bir efsane. Telaffuzu da anlamı da dilden dile, inançtan inanca, gönülden gönüle değişiyor. Her ulus, her halk her kültür ona farklı anlamlar yüklemektedir. Kimine göre bahar, kimine göre doğum günü, kimine göre yüreğe düşen isyan ateşidir, Newroz.

Ceren Bayar-Ender İMREK

Newroz, Ortadoğu ve Uzak Doğu’da yaşayan birçok halkın kültüründe yer etmiş bir efsane. Telaffuzu da anlamı da dilden dile, inançtan inanca, gönülden gönüle değişiyor. Her ulus, her halk her kültür ona farklı anlamlar yüklemektedir. Kimine göre bahar, kimine göre doğum günü, kimine göre yüreğe düşen isyan ateşidir, Newroz. 

Ancak, bir efsaneden devrim çıkaran tek halk Kürtler olsa gerek. Kürtlerde Newroz, ana sütü gibi, kulağa ilk fısıldanan direniş mesajı gibi. Kürtlere göre, 2 bin 600 yıl önce yani MÖ 612 yılında Ortadoğu’nun ve Mezopotamya’nın hakimi, çok zalim bir Kral varmış. Kral Dehak, kocaman bir sarayda yaşar, ağzını açana, başını çevirene anında cezalar yağdırırmış.

Ancak bu astığım astık, kestiğim kestik Kralın, iki omzunda oluşan yaralarda önce kurtçuklar oluşmuş, sonra iki yılan peyda olmuş. Çaresiz acı içinde kıvranan Kral derdine derman bulmak için çırpınıp durmuş.
Henüz, MÖ 460 yılında yani 2 bin 500 yıl önce yaşayacak olan Hipokrat’ın dünyada olmadığı ve yeminin bilinmediği, ne Gezi görmüş, ne halk direnişine tanık olmuş kral soytarısı bir hekim, Krala, her gün iki gencin başını kesip, beyinlerini yılanlara yedirmesinin acılarını dindireceğini önermiş. 

Dehak emir vermiş; MED diyarından her gün iki delikanlı seçilmiş. Aşçı delikanlılardan birini beynini krala sunup diğerini gizlice dağa göndermiş. Kralın zulmü, katliamları, onun himayesindekilerin haksızlığı ve adaletsizlik büyük bir öfke biriktirmiş. Günlerden bir gün sıra Demirci ustası Kawa’nın oğluna gelmiş. Yiğit ve boyun eğmez bir adam olan Demirci Kawa 21 Mart günü üzerinde iş önlüğü, elinde kızgın demiri dövdüğü balyozuyla meydana çıkmış. MED halkı sel olup yollara dökülmüş. Sarayı basıp, zalim Dehak’ın başını ezmiş, sarayını yerle bir etmişler.

EMEP, “KOKARCAYLA MÜCADELEDE YÖNTEMİ YANLIŞ.”

Demirci Kawa, demir eritmekte kullandığı körüğünün ateşiyle yaktığı meşaleyi akşamın karanlığında dağlara tutmuş; dağlardaki gençler gizlendikleri yerlerden çıkıp, ateşler yakmışlar. Dağlar, ovalar Newroz Ateşiyle aydınlanmış.

Kürtler tarihin oldukça uzun bir döneminde Osmanlının, Perslerin, Rusların zulmü ve esareti altında yaşadılar. 1639 Kasr-ı Şirin Anlaşmasıyla ikiye parçalandı. I. Emperyalist Paylaşım Savaşındaki Sykes Picot’la dört, hatta beş pay edildi.

Ancak Newroz, Kürtler için sadece yıldan yıla yakılan bir ateş ve tüm baskılara rağmen gerçekleştirilen bir kutlama olmadı. Newroz yürekte sönmeyen bir diriliş koruydu. Ne Halepçe katliamı, ne de diğer parçalardaki katliamlar koru söndürebildi. Zalimler bir bir dize getirildi. Bu kor, yürek atışıyla körüklenip, canlı tutuldu. Ve gün geldi ateşe dönüştü. Mahabad’da, Süleymaniye’de, Erbil’de, Amed’de, Kobane’de, Afrin’de, Cizire’de, Botan’da, Serhat’ta… Bu gün Rojava’da yanıyor ateş. Kobanê direnişi Newroz efsanesini bir anne sütü gibi emmiş olduğundan büyüdü! İçin için yanan kor, bu gün özgürlük ateşi olarak tüm insanlığın içini ısıtıyor.

Günümüz Dehaklarının zulmü karşısında büyüyen direniş de er ya da geç, ama mutlaka, zaferle sonuçlanacak.