Nuray SANCAR

Latin Amerika’nın kesilmiş damarlarını onaran, acılarla sonuna kadar sınanmış sabrına iyimser bir vedaydı Mercedes Sosa. 4 Ekim 2009’da günü uzun süredir çektiği böbrek yetmezliğinden öldü. Giderken Arjantin’in, Şili’nin, Bolivya ve Peru’nun yirminci yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı ne kadar zulüm ve ne kadar zafer varsa bir film şeridi gibi aktı dünyanın gözlerinin önünden. Çünkü Sosa ta kalbindeydi olayların. Latin Amerika belki sadece onun şarkılarıyla değil, ama en çok onunkilerle katlandı acılarına, bazen yüklerini atıp rahatladı. Bazen de yurttaşlarına dans ettiren kıvrak ezgileriyle üstesinden gelir kederlerin.

Mercedes Sosa 1935’te San Miguel de Tucumán’da doğmuştu. Ondan bir kuşak önceki Şilili Sosyalist Violetta Parra’nın başlattığı Yeni Şarkı hareketinden etkilendi. Koca bir kıta tek bir ülke gibi davranmaya hep hazır olduğundan bir yerde çakan kıvılcım tümünü tutuşturabilir. Violetta Parra’nın şarkıları da öyle bir etkide bulundu. Yeni Şarkı’cılar Latin Amerika’nın bütün müzik dilini değiştirdi. Tarihlerinin derinliklerinde belki hâlâ yaşayan, çoğu zaman da unutulmuş gitmiş folklör malzemelerini toprak altından çıkardılar. Onları seslerinin sağaltıcı dokunuşuyla yenilediler ve güncellediler. Mercedes Sosa o kuşağın şarkıcısıydı. Arjantin halk şarkılarını ve o şarkılardan damıtılmış bir müziği tercih etti. Ama sadece o değil, modern bir şarkıcıydı Sosa aynı zamanda. Değişik sentezler denedi; rock ile folklörü buluşturdu. Son zamanlarda Shakira ile birlite şarkı da söyledi.

KITANIN KESİK DAMARLARINDAKİ KAN KAYBINA MELHEM: GRACIAS A LA VIDA

İsmiylebirlikte anılan Gracias a la Vida (Teşekkürler Hayat) adlı parçayı Violetta Parra’ya borçludur. Bu şarkıyı kendisi gibi efsane bir başka isim olan Joan Baez ile birlikte söylemesi de müzik tarihinin unutulmazları arasındadır kuşkusuz. Sosa bu şarkıda her, ““Hayat şimdiye kadar bana verdiklerin için teşekkürler”” dediğinde kıtanın o kesik damarlarındaki kan kaybına melhem oluyordu. Şarkı direniş alanlarında, grev meydanlarında, cezaevlerinde; kısacası nerede isyan ve başkaldırı varsa oralarda söylendi, slogan haline geldi. Parra, Sosa ve Baez dışında da bu şarkıyı söylemeyen Latin neredeyse kalmadı.

‘ŞARKI SÖYLEMEK İÇİN DOĞDUM’

Mercedes Sosa bir sosyalistti. Peronculuktan gelmişti bu noktaya. Böylece Latin Amerika’da siyasal tercihleri yüzünden baskı gören milyonlarca yurttaşının arasına katıldı.

‘70’’li yıllarda, ülkesinde cunta iktidara geldiğinde bir konser sırasında tutuklandı. Ancak cunta düşünce dönebileceği bir sürgüne zorlandı, bir süre Madrit’’te kaldı. Ama sürgündeyken de Latin Amerika’nın adaletsizliklerinden mustarip olanlar ve hatta tüm dünyanın emekçileri için söylemeyi sürdürdü. Politik-protest müziğin efsanelerinden biri, askeri darbeye karşı direnişin sembolü oldu.

MEB “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” Yeni Müfredat Taslağını Kamuoyuyla Paylaştı

Ölürken geride dolu dolu yaşanmış 74 yıl ve 40 albüm bıraktı. Üç kez Latin Grammy ödülü’nü aldı. “Şarkı söylemek için doğdum, en sevdiğim şey budur” diyordu.

Gerçekten de en sevdiği şeyi, en iyi biçimde yaptı.

Dinleyicilerine ve dünya ezilenlerine bıraktığın şarkılar ve öteki her şey için Gracias Mercedes…

Dünyada bu kadar adaletsizlik, yoksulluk, ezilmişlik varken senin şarkının zamanı hiç geçmeyecek.