KONTENJAN VE DÜŞÜK FİYAT

Bazı gerçekleri görmemiz gerek.

Gerek hammaddenin elde edildiği toprakların özelliklerini kaybeder duruma gelmesi, gerekse çaylıkların yaşlanması nedeniyle çayımızın kalitesi git gide düşmektedir. Buna bir de hasat ve üretim safhasını kattığımızda ortaya hiç de iyi bir manzara çıkmıyor.

Maalesef en iyi çayımızın tadı dahi eskinin 30-40 yıl öncesinin en kötü çayından daha kötü. Bu durumda çayımızın dünya piyasalarında değer bulması zor. Sadece iç piyasada istenilen fiyatı tutturmak ise mümkün gözükmüyor. Zira çay en fakirimizin sofrasında da yer alan bir içecek olduğu gibi, yabancı çaylar piyasada cirit atıyor ve her geçen gün pazar payını büyütüyor. Bunun dikkate alınması zorunlu.

En düşük yabancı çayın fiyatı dahi Türk Çayının fiyatının çok üzerinde olmasına rağmen bunlara tüketicinin ilgisi artıyor. Yüksek gümrük duvarına rağmen bu çayların piyasada bolca bulunabilmesinin tek izahı, bu çayların yurda çoğunlukla kaçak yollarla girmiş olması.

Şu anda Türk çayının pazar satış fiyatı maliyetlere çok yakın.  Dolayısıyla yaş çaya yapılan artış kuru çaya da yansıtılmazsa çay işletmelerinin zarar etmesi kaçınılmaz. Kuru çaya zam yapılması halinde de satışlar düşüyor.

O nedenle her kampanya döneminde ÇAYKUR’un kontenjan uygulaması ve özel sektörün düşük fiyattan çay alımı söz konusu oluyor.Başka türlüsü özel sektörün batması demek. Zira, kuru çayın pazarda satılıp paraya dönüşümü yaklaşık bir yılı buluyor.

Bugün eğer ÇAYKUR üreticinin yaş çay bedellerini vaktinde ödüyorsa bu banka kredisi kullanması sayesindedir ve o nedenle de ÇAYKUR’un borcu her geçen yıl artmaktadır. Bunda yanlış yatırım ve israfın da payı vardır.

ÇAYKUR’un son 4 yıldaki zararı 2 milyar 100 milyon TL.‘dir.

ÇAYKUR’un 2017 yılında 267 milyon 2018 yılında 657 milyon, 2019 yılında 635 milyon, 2020 yılında da 547 milyon TL zararı söz konusudur.

Bir tabela Türkçe’nin dışında bir dille neden, kimin için yazılır?

ÇAYKUR’un çay işleme kapasitesi ne olursa olsun üretim-satış dengesini dikkate alarak toplam yaş çayın ancak yarıya yakın civarını alması mümkündür. Aksi halde işlediği çayı satması mümkün değildir, pazarda böyle bir kabiliyeti yoktur. Çayı depolarda kalır ve sonuçta işin içinden çıkılmaz.

ÇAYKUR bu miktar çayı da almaktadır. Geçen yıl hedefinin üzerinde yaş çay satın aldı.

Burada yapılması gerekenler; çaylıkların yenilenmesi ve çayımızın kalitesinin artırılması, kaçak çayın yurda girişinin önlenmesi, destekleme fiyatının yüksek tutulması ve sektörün geleceğini güvence altına alacak bir çay yasasının çıkarılması olmalı.

Gerekli tedbirler alınmasa ve çayımız bir tehlike yaşarsa bölgemiz büyük bir göç dalgası yaşar. Zira bölgede başka işletmelerin sayısı yok denecek kadar az.

Yapılmak istenen yatırımlara karşı da türlü gerekçelerle engeller söz konusu..

Bölgemizin çaydan başka istihdam imkanlarının artırılması şart.

Hem çayımız gerekli değeri bulur, hem başka istihdam imkanları çoğalırsa bölgemiz göç vermez.